Μουσείο Παγκόσμιας Ειρήνης

Ο τελικός προορισμός του ταξιδιού στην Χιροσίμα είναι το Μουσείο Ειρήνης. Ο ανυποψίαστος ταξιδιώτης, δε μπορεί να φανταστεί τι τον περιμένει πίσω από τις πόρτες του Μουσείου αυτού, καθώς ότι έχει δει μέχρι τότε στο Πάρκο Μνήμης της πόλης, δεν προσφέρει και ιδιαίτερες συγκινήσεις. Η περιήγηση ξεκινάει με μια ιστορική αναδρομή. Αυτό γίνεται εσκεμμένα, για να αρχίσει να φαίνεται ο ρόλος που διαδραμάτισε για την Ιαπωνία η Χιροσίμα, ως σκαλοπάτι και σύνδεσμος με την ηπειρωτική Ασία. Από τις αρχές του 20ου αιώνα και μετά, η πόλη άρχισε σταδιακά να αποκτά και στρατιωτική σημασία, καθώς πέρα από τις τεράστιες αποθήκες ανεφοδιασμού και τα πολεμικά εργοστάσια που φιλοξενούσε, αποτέλεσε και το κυριότερο λιμάνι μέσω του οποίου η Ιαπωνία προωθούσε στρατεύματα στις δυτικές της κτήσεις. Οι συνθήκες λοιπόν αυτές κατά κάποιο τρόπο σφράγισαν τη μοίρα της πόλης και την έχρισαν ως τη βασική υποψήφια πόλη για την πρώτη ατομική επίθεση της ιστορίας. Κάπου εδώ τελειώνουν οι ιστορίες και αρχίζουν τα ντοκουμέντα. Στο κέντρο της κυκλικής αίθουσας που εξιστορεί την πορεία της Χιροσίμα έως και το πρωί της 6ης Αυγούστου του 1945, υπάρχουν δύο τεράστιες μακέτες που δείχνουν το πώς ήταν και το πώς κατέληξε να μοιάζει η πόλη μετά την επίθεση.

το επίκεντρο της έκρηξης πριν την καταστροφή

το ίδιο σημείο μετά

η κατεστραμμένη πόλη

Η φωτογραφία αυτή απεικονίζει γλαφυρά το τι ακριβώς συνέβη εκείνη τη μέρα. Σε μια ακτίνα δυο-τριών χιλιομέτρων, τα κτήρια που έμειναν όρθια μπορούσαν να μετρηθούν στα δάκτυλα ενός χεριού. Ανάμεσα σε αυτά και το Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, που σαν από θαύμα σώθηκε ώστε να περιθάλψει τους χιλιάδες τραυματίες… Ακολουθεί ένας καταιγισμός από εκθέματα που κόβουν την ανάσα. Φωτογραφίες από την πόλη, διασωθέντα αντικείμενα με παράλληλη αναφορά στη ζωή και τις τελευταίες στιγμές των άτυχων ιδιοκτητών τους, κάποια συμπαγή κομμάτια κτηρίων, φωτογραφίες από βαριά τραυματίες ή ετοιμοθάνατους, ακόμη και διατηρημένα αλλά φρικτά παραμορφωμένα ανθρώπινα μέλη.

η πρώτη καταγεγραμμένη φωτογραφία μετά την έκρηξη

Όπως έγραψε αργότερα ο φωτογράφος: ‘Ήμουν τόσο σοκαρισμένος από αυτό που έβλεπα γύρω μου, που δε μπόρεσα να τραβήξω καμία φωτογραφία, παρά μόνο αφού πέρασε μισή ώρα από την έκρηξη…’ Τα αισθήματα και οι σκέψεις δεν είναι δυνατόν να περιγραφούν. Από ένα σημείο και μετά, ο επισκέπτης έχει δει τόσα πολλά φρικιαστικά πράγματα που το μυαλό του στομώνει και τα προσπερνάει ενδεχομένως και αδιάφορα. Υπάρχουν όμως κάποια σημεία του μουσείου, που βλέπεις γύρω σου ανθρώπους να κλαίνε, χωρίς μάλιστα να υπάρχει κάτι ιδιαίτερα συγκλονιστικό. Τυχαίνει να δουν κάτι που τους κάνει να ‘σπάσουν’ και αφήνουνε τον εαυτό τους να βγάλει προς τα έξω αυτό που τόση ώρα νοιώθει. Ανάμεσα στα τόσα εκθέματα, δύο περιγράφουν πολύ συγκινητικά την ανθρώπινη διάσταση της τραγωδίας που ακολούθησε την έκρηξη:

το ποδήλατο αυτό βρέθηκε σχετικά πρόσφατα, θαμμένο στην πίσω αυλή ενός παλιού σπιτιού, κατά τις εργασίες εκσκαφής του οικοπέδου. Ανήκε στο τρίχρονο παιδάκι των αρχικών ιδιοκτητών του σπιτιού. Το παιδάκι αυτό χάθηκε στην έκρηξη και επειδή αγαπούσε πολύ το ποδηλατάκι του, οι γονείς του πήραν την απόφαση να το θάψουν μαζί του.

γερανοί φτιαγμένοι από τα χεράκια της Σαντάκο Σασάκι

Μια από τις τελευταίες αίθουσες του μουσείου είναι αφιερωμένη στη μικρή γιαπωνεζούλα που γεννήθηκε δύο χρόνια πριν την έκρηξη και πέθανε στα 12 της από λευχαιμία. Ότι και να πει κανείς για τη συγκινησιακή φόρτιση αυτής της αίθουσας είναι λίγο. Στα πάνελ που βρίσκονται γύρω από την αίθουσα, περιγράφεται η ιστορία της τρυφερής αυτής ψυχούλας, ενώ στο κέντρο της υπάρχουν προθήκες με μερικούς από τους χάρτινους γερανούς που έφτιαξε με τα χεράκια της και έστειλε νοητά στον Ουρανό παρακαλώντας να τη βοηθήσει. Τα δάκρυα εδώ είναι αδύνατον να συγκρατηθούν… Η έξοδος από το μουσείο αφήνει τον επισκέπτη συναισθηματικά καταβεβλημένο. Το μυαλό είναι χαμένο σε σκέψεις και εικόνες που αποτυπώνονται μέσα σου για πάντα, σαν το ίχνος του ανθρώπου πάνω στο πεζοδρόμιο που καθόταν, τη στιγμή της έκρηξης…

τότε και τώρα