Το τσάι έφτασε στην Ιαπωνία λίγο μετά το 900 μ.Χ. μέσω ενός βουδιστή καλόγερου που επέστρεψε από ένα ταξίδι στην Κίνα και σχεδόν αμέσως ξεκίνησε η καλλιέργειά του στη χώρα. Περί τα τέλη του 12ου αιώνα άρχισε να διαχέεται η πρακτική της παρασκευής τσαγιού τύπου μάτσα (σκόνη από αλεσμένα φύλλα πράσινου τσαγιού, που αναμιγνυόμενη με ζεστό νερό, έδινε ένα τσάι ανοιχτοπράσινης απόχρωσης).
Το μάτσα μέχρι τότε χρησιμοποιείτο κυρίως στα μοναστήρια, για να διατηρούν τα αποθέματα ενέργειας οι καλόγεροι κατά τις ατέλειωτες ώρες του διαλογισμού και ήταν ένα προϊόν εξαιρετικά ακριβό, καθώς (ακόμη και σήμερα) για την παρασκευή μισού κιλού μάτσα, απαιτούνται πάνω από οκτώ ώρες επεξεργασίας.
Μέσα στον 13ο αιώνα, όπου οι πολεμιστές σαμουράι ουσιαστικά διοικούσαν τη χώρα, το τσάι και οι πρακτικές που σχετίζονταν με αυτό, είχε μετατραπεί σε σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης και είχε πάρει το ρόλο του ποτού της άρχουσας τάξης.
Το παραπάνω σκηνικό άρχισε να αλλάζει με την έλευση ενός ανθρώπου. Ο Σεν Νο Ρικιού, ακολουθώντας τη φιλοσοφία του ίτσι-γκο ίτσι-ε, σύμφωνα με την οποία κάθε συνάντηση (δυο ανθρώπων) θα πρέπει να αποθησαυρίζεται γιατί δε θα μπορέσει ποτέ ξανά να επαναληφθεί (κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο), έθεσε τις αρχές που έκτοτε καθορίζουν τη φιλοσοφία της τελετής του τσαγιού: αρμονία, σεβασμός, καθαρότητα και ηρεμία.
Η τομή του Σεν Νο Ρικιού στην διαμορφωμένη στα γούστα της αριστοκρατίας τελετή του τσαγιού ήταν τεράστια. Αντικατέστησε τα εξεζητημένα σκεύη με απλούστατα και ‘προχώρησε’ από τα ακριβά περίπτερα τσαγιού σε ταπεινά ξύλινα κτίσματα με αχυρένια στέγη, η πόρτα των οποίων ήταν επίτηδες μικρή, ώστε οι καλεσμένοι να μπαίνουν σχεδόν σκυφτά και να αυθυποβάλλονται σε μια αίσθηση ‘αναγκαστικής’ ισότητας.
Το γεγονός ότι το κτίσμα είναι λιτό και τα σκεύη απλά, λέει πάντως τη μισή αλήθεια. Τα πάντα είναι σχεδιασμένα ώστε να δίνουν την αίσθηση μιας εκλεπτυσμένης ανέχειας. Ουσιαστικά όμως, το περίπτερο του τσαγιού είναι το αποτέλεσμα ενός βαθυστόχαστου καλλιτεχνικού σχεδιασμού, η σημασία στη λεπτομέρεια του οποίου και η αξία των υλικών που έχουν χρησιμοποιηθεί, ξεπερνούν ακόμη και αυτήν των πιο πλούσιων σε διακόσμηση ναών, τα δε σκεύη που χρησιμοποιούνται, τις περισσότερες φορές είναι πολύ παλιά χειροποίητα κομμάτια ανεκτίμητης αξίας.
Εσωτερικά στο περιπτέρο, απουσιάζει οποιουδήποτε είδους διακόσμηση, με μόνη εξαίρεση την τοκονόμα, μια εσοχή όπου ο υπεύθυνος για την τελετή του τσαγιού τοποθετεί ένα κύλινδρο με κάποια ζωγραφιά ή μια καλλιγραφία σχετική με την περίσταση, καθώς και μια απέριττη σύνθεση με εποχιακά λουλούδια.
Όπως θα τη δούμε παρακάτω, η τελετή του τσαγιού, πολύπλοκη αλλά και απίστευτα απλή, ξεκάθαρη αλλά ταυτόχρονα και βαθιά, αποτελεί μια τελετή κάθαρσης και μια αλληγορία ακόμη ακόμη και για αυτήν την ίδια την Ιαπωνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου